De Kracht van Peergroups voor (ouders van) hoogbegaafde meisjes en vrouwen:

Verbinding, (h)erkenning, groei en zelfacceptatie

Onderstaand artikel heb ik geschreven voor in Signaal 77 (Ledenblad van Pharos).

Ben jij een hoogbegaafde vrouw of hoogbegaafd meisje en zoek je naar gelijkgestemden, of ben jij ouder/verzorger van een hoogbegaafd meisje?

Dan weet je hoe waardevol het is om te verbinden met anderen die jouw belevingswereld begrijpen en kunnen meekomen in jouw snelle en complexe denkprocessen. Jouw struggles en vragen in het hoogbegaafd opvoeden (h)erkennen. Tegelijkertijd weet je waarschijnlijk ook hoe lastig het kan zijn om gelijkgestemden te vinden.
Hoogbegaafde meisjes en vrouwen ervaren vaak uitdagingen op het gebied van sociale verbondenheid, perfectionisme en het balanceren van persoonlijke en professionele ambities. Peergroups kunnen hierin een cruciale rol spelen.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat hoogbegaafden floreren in omgevingen waarin zowel intellectuele als emotionele steun aanwezig is (VanTassel-Baska, 2006).

Vooral voor hoogbegaafde meisjes en vrouwen, die zich vaak sociaal geïsoleerd voelen of zichzelf wegcijferen, kan een peergroup een veilige ruimte voor groei en verbinding bieden.

Dit artikel verkent het belang van peergroups, ervaringen, de voordelen ervan en hoe ze kunnen bijdragen aan een sterker gevoel van eigenwaarde, emotionele veerkracht en zelfacceptatie.

Het kan spannend zijn om deel te nemen aan een peergroup. Twijfels en onzekerheden kunnen de overhand nemen:

“Ben ik wel slim genoeg? Vinden ze mij wel leuk? Begrijpen zij mij, en snap ik hen? Waar moeten we het over hebben, want we kennen elkaar helemaal niet? Zullen zij mij wel serieus nemen? Wat als mijn problemen en struggles niet ‘erg genoeg’ zijn of helemaal niet worden herkend? Wat als ik geen antwoord heb op een vraag en daardoor twijfel of ik hier wel thuishoor? Of erger nog: wat als anderen denken dat ik hier niet thuishoor?”

Misschien vraag je je zelfs af of je er wel “bij hoort” omdat je geen officieel bewijs hebt van je hoogbegaafdheid, zoals een IQ-test of formele herkenning door een (hoogbegaafdheids)specialist.

Het is goed om te beseffen dat hoogbegaafdheid geen diagnose is, maar een persoonskenmerk. Het gaat niet alleen om IQ, maar ook om hoe je denkt, voelt en de wereld ervaart.

Veel hoogbegaafden twijfelen aan zichzelf, juist omdat ze nooit formeel erkend zijn als hoogbegaafd en zich anders voelen. Weet dat deze onzekerheden normaal zijn en dat veel anderen in de groep zich waarschijnlijk precies zo voelen of hebben gevoeld.

Ervaringen van hoogbegaafde meisjes en vrouwen die deelnamen aan een peergroup

Veel vrouwen ervaren in een peergroup voor het eerst écht herkenning en een diepere connectie. Dit zijn enkele reacties:

🗣 “Ik vond het heel bijzonder en fijn. Ik had het gevoel alsof ik voor het eerst in lange tijd mezelf kon zijn bij nieuwe mensen.”

🗣 “Zeer waardevol en zo fijn om met gelijkgestemden te zijn. Dan voelt het alsof alles vanzelf gaat. Ik reed met een glimlach op mijn gezicht naar huis.”

🗣 “Ik vond het eerst heel spannend. Ik houd niet zo van nieuwe dingen, maar het was zo fijn. Zij begrepen mij, we hoefden niet over koetjes en kalfjes te praten. We liepen tegen dezelfde dingen aan, maar het was ook waardevol om te kunnen praten over de mooie kanten van hoogbegaafdheid en tips van gelijkgestemden te krijgen.”

Deze ervaringen laten zien hoe waardevol een peergroup kan zijn

schrijf je hier in voor de peergroup Walk & Talk hoogbegaafde vrouw: 24 mei ‘25.

Waarom zijn peergroups essentieel voor hoogbegaafde meisjes en vrouwen?

Hoogbegaafdheid brengt vaak een intense behoefte aan diepgaande gesprekken en betekenisvolle verbindingen met zich mee. In reguliere sociale interacties kunnen hoogbegaafde meisjes en vrouwen zich soms niet helemaal thuis voelen. Ze ervaren vaak dat hun manier van denken afwijkt van die van de meeste mensen om hen heen, wat kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid of vervreemding (Webb et al., 2007).
Daarnaast zijn er specifieke uitdagingen waar hoogbegaafde meisjes en vrouwen tegenaan kunnen lopen, zoals:
Perfectionisme: De lat extreem hoog leggen, wat kan leiden tot stress en faalangst (Kerr & McKay, 2014).
Imposter syndrome: Twijfels over eigen kunnen, ondanks objectieve successen (Kerr & McKay, 2014).
Balans tussen ambitie en maatschappelijke verwachtingen: Hoogbegaafde vrouwen voelen vaak druk om te voldoen aan traditionele rollen of sociale normen (Kerr & McKay, 2014).

Een peergroup kan een veilige ruimte bieden waarin deze thema’s besproken kunnen worden met anderen die deze ervaringen (h)erkennen en begrijpen. Dit helpt niet alleen om sociale verbondenheid te versterken, maar draagt ook bij aan emotionele veerkracht en zelfacceptatie.

De wetenschappelijke basis: waarom peergroups werken

Sociale verbondenheid en emotionele balans

Onderzoek benadrukt dat interactie met gelijkgestemden cruciaal is voor de sociale en emotionele ontwikkeling van hoogbegaafden. Het versterkt emotionele herkenning, sociale acceptatie en zelfvertrouwen (Colangelo & Davis, 2003; Peterson, 2014).

Renzulli (1978) stelt in zijn Drie-Ringenmodel dat hoogbegaafdheid niet alleen draait om intellectuele capaciteiten, maar ook om motivatie en creativiteit. Een stimulerende omgeving met peers die dezelfde intensiteit en passie delen, bevordert deze ontwikkeling.
Webb et al. (2007) benadrukken dat peergroups een buffer kunnen vormen tegen gevoelens van isolatie en miskenning. Dit helpt hoogbegaafde meisjes en vrouwen om zich sociaal en emotioneel beter te ontwikkelen.
Monks en Van Boxtel (1985) wijzen op het belang van de sociale context voor hoogbegaafden, vooral in kritieke ontwikkelingsfasen. Een ondersteunende peergroup biedt een veilige omgeving voor zelfontdekking en sociale exploratie.

Persoonlijke groei en identiteitsvorming

Naast sociale verbondenheid bieden peergroups een kans om persoonlijk te groeien en een sterkere identiteit te vormen. In een peergroup kunnen meisjes en vrouwen hun gedachten en gevoelens delen zonder zich onbegrepen te voelen, wat bijdraagt aan een gevoel van autonomie en authenticiteit.

VanTassel-Baska (2006) stelt dat hoogbegaafden het meest floreren in omgevingen waar intellectuele én emotionele steun aanwezig is. Dit leidt tot een sterkere identiteitsvorming en zelfacceptatie.
Kerr en McKay (2014) betogen dat vooral hoogbegaafde vrouwen baat hebben bij peers die hun specifieke uitdagingen begrijpen, zoals perfectionisme, imposter syndrome en het zoeken naar een balans tussen ambitie en sociale verwachtingen.

Stimulans voor creativiteit en intellectuele groei

Hoogbegaafden gedijen in een omgeving waarin hun ideeën worden uitgedaagd en verdiept. Renzulli (1978) benadrukt dat het delen van ideeën en ervaringen met gelijkgestemden creatief en productief gedrag stimuleert. Dit betekent dat een peergroup niet alleen een sociaal vangnet biedt, maar ook een platform is voor intellectuele en professionele groei.

Hoe vind je een geschikte peergroup?

Het vinden van de juiste peergroup is een persoonlijke zoektocht. Niet elke groep zal voor iedereen passen. Hier zijn enkele richtlijnen om een peergroup te vinden die aansluit bij jouw behoeften:

1. Weet wat je leuk vindt.

Wil jij (of je dochter) alleen praten, of juist een activiteit ondernemen zoals wandelen of creatief bezig zijn?

2. Zoek naar gespecialiseerde groepen
Er bestaan verschillende netwerken en organisaties (al dan niet specifiek voor hoogbegaafde meisjes en vrouwen), zowel on- als offline. Kijk ook eens achterin deze editie voor regioactiviteiten van Pharos, google op ‘peergroup hoogbegaafde meisjes’ of ‘peergroup hoogbegaafde vrouwen’.
3. Kijk naar gedeelde waarden en dynamiek
Een effectieve peergroup heeft een veilige en respectvolle sfeer waarin openheid en kwetsbaarheid worden gewaardeerd.
4. Durf te experimenteren
Het kan even duren voordat je een groep vindt die écht bij je past. Bezoek meerdere groepen en voel aan wat past.
5. Wees proactief in het opbouwen van verbindingen
Een peergroup werkt het beste als je actief deelneemt. Stel vragen, deel je ervaringen en ondersteun anderen. Dit versterkt de onderlinge band en maakt de groep waardevoller voor iedereen.

Nu is het ook nog zo dat hoogbegaafdheid minder snel bij meiden dan bij jongens wordt gesignaleerd (Scaliq, 2024). Dus om peers te ontmoeten kan best ingewikkeld zijn. Gelukkig zijn er initiatieven die peergroups voor meisjes en vrouwen aanbieden, al zijn die wel wat schaars. Wellicht is een gemengde peergroup ook passend.

Conclusie

Voor hoogbegaafde meisjes en vrouwen kan een peergroup een essentieel hulpmiddel zijn om sociale verbondenheid, emotionele balans en persoonlijke groei te bevorderen.

Onderzoek toont aan dat interactie met gelijkgestemden niet alleen bijdraagt aan emotionele veerkracht en zelfacceptatie, maar ook aan intellectuele en creatieve ontwikkeling (Colangelo & Davis, 2003; Peterson, 2014; Renzulli, 1986).

Referentielijst

• Colangelo, N., & Davis, G. A. (2003). Handbook of gifted education. Allyn & Bacon.

• Kerr, B. A., & McKay, R. (2014). Smart girls in the 21st century: Understanding talented girls and women. Great Potential Press.

• Peterson, J. S. (2014). The importance of peer connections for gifted adults. Gifted Education International, 30(2), 154–169. https://doi.org/10.1177/0261429413497700

• Renzulli, J. S. (1978). What makes giftedness? Re-examining a definition. Phi Delta Kappan, 60(3), 180–184.

• Renzulli, J. S. (1986). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for creative productivity. In R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 53–92). Cambridge University Press.

• Scaliq. (2024). (On)gezien: Onderzoek naar het signaleren van hoogbegaafde kinderen in het primair onderwijs. Geraadpleegd op 12 december 2024, van https://scaliq.com/ongezien/

• VanTassel-Baska, J. (2006). Academic and affective programming for gifted students. Gifted Child Today, 29(3), 34–40. https://doi.org/10.4219/gct-2006-18

• Webb, J. T., Gore, J. L., Amend, E. R., & DeVries, A. R. (2007). A parent’s guide to gifted children. Great Potential Press.